Туынды сөздердің ішкі мағыналық құрылымы

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.71078/4g5k4n71

Түйін сөздер:

ішкі мағыналық құрылымы, ұлттық дүниетаным, уәжділік, туынды сөз

Аңдатпа

Мақала туынды сөздердің мағыналық құрылымын қарастырылады. Сөздің мағыналық құрылымы тілдің дара ерекшелігін көрсететін белгі болып саналады. Ішкі мағыналық құрылымның басты тәсілі – ұғымды белгілеу және сөздің ішкі мағынасы мен сыртқы тұрпаты арасындағы бірліктерді байланыстыратын ұғым. Сол арқылы ғана атаудың тұтастығы түсініледі. Ал уәждеме процесінің қатысуымен ішкі мағыналық құрылымның негізінде атау қалыптасатыны сараланады. Сөздің ішкі құрылымы арқылы атаудың міндетті семантикалық ерекшелігі талданады. Ішкі мағыналық құрылым атауға негіз болған – бейне екені тұжырымдалады. Атау жасалу табиғатын толығымен ашу үшін оның ішкі құрылымына сөздің семантикасына назар аударылады. Сөздің ішкі құрылымынан лексемалардың мағына негізділігі, сөз мағынасының уәжділігі немесе уәжсіздігі осыдан туындайды.

Автор туралы мәлімет

  • Б. Қасым, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті

    филология ғылымдарының докторы, профессор

  • Г. Суамбекова, Нұр-Мүбарак Египет ислам мәдениет университеті

    аға оқытушы

Әдебиеттер тізімі

1. Қасым Б. Күрделі аталым жасалымы: когнитивті-дискурстық ұстаным. – Алматы: ЖК Волкова А.В., 2010. – 283 б.

2. Гумбольдт В. Избранные труды по языкознанию. – М.: Прогресс, 1984. – 397 с.

3. Мартине А. Принцип экономии в языке // Новое в лингвистике. – М., 1963, Вып. 3. – 532-536 с.

4. Потебня А.А. Слово и миф. – М.: Правда, 1989. – 622 с.

5. Винокур Г.О. Избранные работы по русскому языку. – М.: Наука, 1959. – 421 с.

6. Современный русский язык. Словообразование. Морфонология. Морфология. – Минск: Плопресс, 1998. – 543 с.

7. Ганиев Ф.А. Способы и типы образования сложных слов в современном татарском языке // СТ., 1983, № 2. – С. 48-59.

8. Кияк Т.Р. Мотивированность лексических единиц. – Львов: Вища школа, 1988. – 160 с.

9. Калиев Б. Лексико-семантическая и морфологическая структура названий растений в казахском языке. – Алматы: Мектеп, 1996. – 168 с.

10. Севортян В.Э. Этимологический словарь тюркских языков. – М.: Наука, 1978. – 767 с.

11. Рустемов Л.З. Казахско-русский толковый словарь арабо-иранских заимствованных слов. – Алма-Ата: Мектеп,1989. – 320 с.

12. Қасым Б.Қ., Саменова С.Н. Қазақ тіліндегі менталді лексиканың фреймдік құрылымы // Қарағанды университетінің Хабаршысы. Филология сериясы, №1(109) 2023. – 46-54 б. (ағылшын тілінде). – Қарағанды, 2023.

Жүктеулер

Жарияланды

2024-12-09

Журналдың саны

Бөлім

Қазақ тіл білімі

Ұқсас мақалалар

11-17 тен 17

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.