В. Томсеннің түркітанудағы ғылыми мұрасы
DOI:
https://doi.org/10.71078/8g7dfp19Түйін сөздер:
Орхон ескерткіштері, Күлтегін, көне түркі жазуыАңдатпа
Көне түркі жазба ескерткіштері туралы алғашқы мәліметтер XVII ғасырдың ІІ жартысынан бастап жариялана бастады. 1893 жылы Дания корольдігінің Ғылым академиясында лингвист ғалым В. Томсен руникалық жазудың сырын ашқаны туралы баяндайды. Ғалым көне түркі жазбаларындағы таңбалардың мәнін анықтап, ескерткіштің түркілер мұрасы екенін дәлелдейді. В. Томсеннің ғылыми мұрасының зерттелуі түркі тіл білімінің даму тарихынан хабардар болуға мүмкіндік беріп, көне түркі жазба ескерткіштерінің зерттелу бағытын, зерттеу әдістерін анықтауға көмектеседі. Мақалада ғалымның еңбектеріне шолу жасалып, ғалымның түркітануда қалыптастырған ғылыми мектебі мен ерекшеліктері талданады. Жұмыста В.Томсен аудармаларының ерекшелігі және оның түркі тіл біліміне қосқан үлесі баяндалады.
Әдебиеттер тізімі
Мелиоранский П.М. Памятник в честь Кюльтегина. С двумя таблицами надписей. – СПб.: Типография Императорской Академии наук, 1899. – 144 с.
Радлов В.В., Мелиоранский П.М. Древне-тюркские памятники в Кошо-Цайдаме.– СПб., 1897 (СТОЭ, IV).– III.– 45 с.7 л. табл.
Розенъ В. Suum cuique. По поводу дешифровки орхонскихъ и енисейскихъ надписей // Записки Восточного отделения императорского русского археологического общества. – 1894. – Том VIII. – Вып. III-IV. – С. 323-325.
Самойлович А.Н. Вильгельм Томсен и туркология // Тюркское языкознание. Филология. Руника / А.Н. Самойлович; Сост. и отв. ред. Г.Ф.Благова, Д.М. Насилов. – М.: Вост. лит., 2005. – С. 146-157.
Erdal M. The Copenhagen school of Turkic and Mongolic philology. In É. Á. Csató, J. Parslow, E. Türker, & E. Wigen (Eds.), Building Bridges to Turkish: Essays in Honour of Bernt Brendemoen. – Harrassowitz Verlag, 2018. – P. 81–92. https://doi.org/10.2307/j.ctvh4zh3p.12
Németh G. Turcica. Études concernant l’interprétation des inscriptions turques de la Mongolie et de la Sibérie. (Soumalais-Ugrilaisen Seuran toimituksia, XXXVII.) Helsingfors, 1916 // Nyelvtudomanyi Közlemények. – 1917. – 45. – P. 121-124.
Raddloff W. Die alttürkische Inschriften der Mongolei. (Neue Folge). – St.-Petersburg, 1897.
Raddloff W. Die alttürkischen Inschriften der Mongolei zweite Lieferung. Die Denkmäler von Koscho Zaidam. Glossar, Index und die Chinesischen Inschriften, übersetzt von W.P. Wassilijew. BAIS 3, 1895.
Radloff W. Die altürkichen Inschriften der Mongolei. Die Inschrift des Tonjukuk. (Zweite Folge). – St.-Peterburg, 1899.
Schlegel G. Inscriptions de l’ Orkhon déchiffrées par Vilh. Thomsen, professeur de philologie comparée à l’université de Copenhague. (Mémoires de la Société Finno-ougrienne, vol V, Helsingfors, 1896) // T’oung pao. – 1896. – 7/2. – P. 182-191. [electronic resource]. – 2024. – URL: http://www.jstor.org/stable/4525195
Skytte G. Sei Linguisti Danesi: Vilhelm Thomsen, Otto Jespersen, Kristian Sandfeld, Louis Hjelmslev, Knud Togeby, Eli Fischer-Jørgensen // RiCOGNIZIONI. Rivista Di Lingue E Letterature Straniere E Culture Moderne. – 2022. – 9(18). – P. 237-244. https://doi.org/10.13135/2384-8987/6830
Thomsen V. Déchiffrement des inscriptions de l’Orkhon et de l’lénisséi, notice préliminaire // Bulletin de Académie Royale des Sciences et des Letters de Danemark. – 1894. – P. 285-299.
Thomsen V. Dr. M.A. Stein’s manuscripts in Turkish «Runic» script from Miran and Tunhuang // Journal of the Royal Asiatic Society. –1912, P. 181-227.
Thomsen V. Inscription de l’Orkhon déchiffrées. – Helsingfors: Imperie de la Societe de Litterature Finnoise, 1896. – 224 p.
Thomsen V. Turcica. Memoires de la Societe Finno-Ougrienne 37. – Helsingfors, 1916. – 108 p.
Жүктеулер
Жарияланды
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2024 Б. Каспихан (Автор)
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-Коммерциялық емес 4.0 халықаралық лицензиясы.
