М. Қашқаридың «Диуани луғат ит-түрк» сөздігіндегі түбір етістіктердің семантикасы
DOI:
https://doi.org/10.71078/9w90cm86Түйін сөздер:
түбір етістіктер, жалпытүркілік, дүниетаным, семантика, фрейм, қимыл-әрекет етістіктерАңдатпа
Мақалада М. Қашқари сөздігіндегі ортақ түркілік түбір етістіктердің семантикасы қарастырылады. Зерттеу мақсаты – жалпытүркілік ортақ түбірлердің құрылымы мен мағынасын когнитивті-семантикалық тұрғыдан зерделеу, сипаттау. Зерттеу әдістері ретінде дефинициялық компонентті талдау, фреймдік- семантикалық талдау әдістері қолданылды. «Етістікті түбірлер» М. Қашқари сөздігінен бастау алғаны түркітану ғылымында анық дәлелденген. Бұл етістіктердің қазіргі тілдермен салыстыру арқылы дефинициялары түсіндірме, синонимдік және қазақ тілі корпусынан тілдік қолданыстарындағы тіркесімділік сипаты анықталды. Тілдік материалдар ортақ түбір етістіктер семасының көрінісіне қарай сараланды.
Әдебиеттер тізімі
1. Гумбольдт В. Избранные труды по языкознанию. – М.: Наука, 1984.
2. Ескеева М.Қ. Көне түркі жəне қазіргі қыпшақ тілдерінің моносиллабтық негізі. – Алматы: Арыс, 2007. – 360 б., 257 б.
3. Қайдар Ə.Т. Қазақ тілінің өзекті мəселелері. – Алматы: Ана тілі, 1998. – 304 б.
4. Divanü Lügat-it-Türk tercümesi. Çeviren Besim Atalay, 3 cilt. – Ankara: Türk tarih kurumu basimevi, 1985. – C.1. – 530 s. – C.2. – 366 s. –C.3. – 452 s., T.1
5. Винокур Г.О. Избранные работы по русскому языку. – Москва: Учпедгиз, 1959. – 492 с.
6. Қашқари М. Түбі бір түркі тілі. – Алматы: Ана тілі, 1993. – 192 б.
7. Севортян Э.В. Этимологический словарь тюркских языков. – Москва: Наука, 1974. – 767 с.
Жүктеулер
Жарияланды
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2024 Б. Касым (Автор)
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-Коммерциялық емес 4.0 халықаралық лицензиясы.