O‘zbek va turk tillaridagi leksik omonimlarning badiiy-kognitiv xususiyatlari
DOI:
https://doi.org/10.71078/80596a98Ключевые слова:
omonimiya, leksik omonimlar, tillararo omonimla, tuyuq, tajnisАннотация
Lingvokognitiv yondashuv nutq mexanizmi, olam manzarasi, borliq haqidagi axborotning lisoniy ongda aks etish jarayonlari, so‘z ma’nosini o‘zlashtirish va tushunchani til xotirasida saqlash, narsa-buyum, hodisa belgilarining idrok etilishi, leksemaning semantik taraqqiyoti masalalarini tahlil qilish, lug‘aviy ma’noni anglashda shakl va mazmun mutanosibligini yoritish amaliy ahamiyat kasb etadi. O‘zbek va turk tillaridagi leksik omonimlar semantik, struktur-grammatik shaklga ega bo‘lishi bilan bir qatorda, kognitiv struktura bilan aloqador mazmunga ham ega bo‘ladi. Shu jihatdan, o‘zbek va turk tillaridagi leksik omonimlarni lingvokognitiv jihatdan tahlil etish mazkur tillarning tafakkurni shakllantirish, rivojlantirish, idrok, tasavvur va mental leksikon bilan bog‘liq xususiyatlarini yoritishda muhimdir.Maqolada leksik omonimlarning tafakkurni rivojlantirish omili sifatida tavsiflashda, tuyuq, askiya janrlari, iyhom, tajnis badiiy san’atlarini kognitiv-semantik jihatdan tahlili berilgan.
Библиографические ссылки
Аракин, В.Д. (1978). Об омонимах в турецком языке. Советская тюркология, 2. – 48-61.
Арнольд, И.В. (1954). Лексикология современного английского языка.
Копотев, М.В., Мустайоки, А. (2008). Современная корпусная русистика. Slavica Helsingiyensia. Инструментарий русистики: корпусные подходы. Хельсинки, – 10-13.
Лурия, А.Р.( 2009). Основные проблемы нейролингвистики.
Машраббекова, А. (2009). Лексические параллели в тюркских языках и их возникновение. Филология: научные исследования, 2. – 51-61. DOI: https://doi.org/10.7256/2454-0749.2019.2.29444
Навоий, А. (1983). Мукаммал асарлар тўплами 20 томлик. 1-том. Бадойиъ ул бидоя. Тошкент. Фан.
Норман, Б.Ю. (1974). Психолингвистический эксперимент с синтаксически омонимичными предложениями. Вопросы лексики и синтаксиса. – 145-150.
Парфи Рауф (2013). Туркистон руҳи. Сайланма. Тошкент.
Реформатский, А.А.(1967). Введение в языкознание. Москва.
Рябцева, Э.К. (1973). О понимании студентами явления грамматической омонимии при чтении научно-технической литературы (По результатом эксперимента). Некоторые вопросы методики преподавания иностранных языков в школе и вузе. – 75-87.
Севортян, Э.В. (1956). Аффиксы глаголообразования в азербайджанском языке. Москва.
Abdurahmanova, M., Bozorova, S. (2023). Alisher Navoiy – omonimiya nazariyasi asoschisi Alisher Navoiy va XXI asr. 8-Uluslararo konferansi materiallari. Toshkent-Boku, B. 327-334.
Hasan Furkan Polat (2020). Sırpça, Hırvatça, Boşnakça – Türkçe Sesteş Kelimeler. Edirne.
Homidov, H. (2020). Turk tili. Toshkent.
Ibragimova, Z. (2021). “Muhokamat ul-lug‘atayn” asarining ilmiy ahamiyati. O‘zbek mutafakkirlarining til nazariyasiga oid qarashlari. Xalqaro ilmiy-nazariy anjuman materiallari. Toshkent, B. 180.
Jamolxonov, H.( 2005). Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Toshkent. Talqin.
Kiziltunç, Recai (2008). Türk Edebiyatında Tuyug ve Bazi Problemleri. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi.Sayı 37, Erzurum. – S.107. DOI: https://doi.org/10.14222/Turkiyat785
Koraş, Hikmet (2009). Özbek Şairi Rauf Parfi. 1. Başkı. Konya.
Kübra, Hadra & Tamtamış, Erkınay (2022). Çok Anlamlılıktan Eş Adlılığa Doğru Tarihsel Bir Yolculuk. A Historical Travel from Polysemy to Homonym folk/ed. Derg,; 28(1) – S. 109. DOI: https://doi.org/10.22559/folklor.1787
Pala, İ.(2008). Divan Edebiyatı. İstanbul. Sertifika Matbaası.
Püsküllüoğlu, Ali (2002). Öz Türkçe Sözlük. Ankara
Rahmatullayev, Sh. (2006). Hozirgi adabiy o‘zbek tili. Toshkent. Universitet.
Rahmonov, V. (2014). Alisher Navoiy. Muhokamat ul-lugʻatayn. Toshkent. Tafakkur.
Sakar, Ekrem (2021). Türkçede Eş Biçimlilik Meselesi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları (DEA), Bahar, S. 23. DOI: https://doi.org/10.30767/diledeara.823748
Tamtamış, Erkınay & Kübra, Hadra (2021). (Türkçede Eş Adlılık) Homonym in Turkish. Journal of Academic Language and Literature, 5 (1). – 619-653. DOI: https://doi.org/10.34083/akaded.899583
Yusuf, Berdak (2009). Turkcha-O‘zbekcha “Aldoqchi” so‘zlar lug‘ati. Toshkent.
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2025 М. Абдурахманова (Автор)

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.