Kudaybergen Jubanov’a Göre Abay ve Şiiri

Аннотация

Kudaybergen Jubanov, Kazakistan’ın 20. yüzyılın başında yetiştirdiği büyük bir Türkolog ve aydındır. Stalin’in başlattığı kızıl terörün kurbanı olan Jubanov, 38 yıllık kısa hayatına Kazakçanın temel sorunlarını konu alan çok sayıda bilimsel çalışma sığdırmıştır. Bununla birlikte Jubanov yalnızca bir dilbilimci değildir. Onun Kazak edebiyatını ve ediplerini değerlendirdiği önemli çalışmaları da vardır. Bunların başında modern Kazak edebiyatının kurucusu kabul edilen Abay Kunanbayev ile ilgili yazdığı “Abay-Kazak Edebiyatının Klasiği” başlıklı makale gelir. Bu makalede Jubanov, Abay’ın poetikasını şekillendiren etkenleri, şairin beslendiği kaynakları ve Çağatay edebiyatı geleneğinden koparak nasıl orijinal bir şair olduğunu açıklar. Jubanov’un yaptığı bazı değerlendirmelerde dönemin koşulları nedeniyle Sovyetler Birliği’nin ideolojik söylem biçimlerinin izleri bulunur. Bu çalışmada Kudaybergen Jubanov’un “Abay-Kazak Edebiyatının Klasiği” adlı makalesinde Abay Kunanbayev’e edebiyat eleştirisi bağlamında nasıl yaklaştığı ele alınacak ve Sovyet edebî eleştirisinin belirlediği kuralların Jubanov’u nasıl etkilediği ortaya konulacaktır.